Den Treek

Ligging	In Leusden, aan de Treekerweg nr. 23 (3832 RS LEUSDEN).
Ontstaan	Wanneer het huis gebouwd is, is mij niet bekend.
Geschiedenis	Den Treek wordt al in 1334 vermeld in een oorkonde van de bisschop van Utrecht als "Den Treeke aan de Beke". De naam is waarschijnlijk afgeleid van de schapentreek (= schapendrift) die over het grondgebied zal hebben gelopen vanaf Leusbroek naar de Leusderhei. Hoewel het niet meer te zien is, lag Den Treek vroeger aan de rand van het toen veel grotere heideveld. Na in de loop van enkele eeuwen verschillende keren van eigenaar te zijn veranderd, werd de hoeve Den Treek in 1712 verkocht aan Everard van Weede, Heer van Dijkveld, voor 4.700 gulden. Zoals toen gebruikelijk was, bouwde hij een zogenoemde herenkamer aan de boerderij. Dat was een compleet voor bewoning ingericht vertrek, waar de heer (en zijn gezin) bij gelegenheid zijn intrek kon nemen. De vrouw van de pachter was verplicht de kamer schoon en fris te houden en tijdens zijn verblijf de heer van al het nodige te voorzien. Blijkbaar kwam de heer Van Weede hier vaak in de zomermaanden wonen, want hij liet veel aan de boerderij veranderen en bijbouwen en de omgeving werd in een lusthof herschapen. In die tijd is van de hoeve een buiten gemaakt, want als het landgoed in 1734 wordt verkocht aan iemand die zich Nicolaas Treeker laat noemen, wordt het omschreven als een: "Heeren huizinge, stallingen, koetshuis met ommuurde tuin, allees (oprijlanen), plantagien (kassen), een grote vijverkom en watervallen". Toen was het inmiddels één van de grootste boerderijen van de omgeving geworden met een oppervlakte van ongeveer 150 hectare. De volgende zeventig jaar gaat het buiten weer verschillende keren in andere handen over. Elke nieuwe eigenaar knutselt er weer wat bij en koopt of verkoopt bijbehorend land. Na 1800 heeft de hoeve ongeveer elk jaar een nieuwe eigenaar en in 1805 wordt het goed zelfs twee keer verkocht. De herenkamer is dan verloederd tot een kroegje met een niet al te beste reputatie. Tenslotte laat mr. Willem Hendrik de Beaufort in 1807 zijn oog vallen op "de buitenplaats genaamd Den Treek, met zijn huizinge, koetshuis en stallingen, boomgaarden, tuin, bossen, singels, lanen en land, groot 25 morgen, in koop met omgaande eike, beuke, esse, sparre, en berkebomen, daarop staande". Tevens werd daarbij de boerderij met alles wat er bij hoorde met 33 morgen land overgedragen. In dat zelfde jaar koopt hij ook de naastgelegen boerderij Wellom. De familie De Beaufort is een protestants geslacht dat afkomstig is uit Frankrijk en zich in 1613 in dienst van Frederik Hendrik in de Republiek had gevestigd. Willem Hendrik liet er geen gras over groeien. Meteen begon hij met bouwen en verbouwen. Daarbij was er wel een probleem. Tijdens de Franse overheersing van die tijd was er moeilijk aan bouwmateriaal te komen. Daar had hij een oplossing voor gevonden. Het verhaal gaat namelijk dat Willem een oude en vervallen buitenplaats aan de Vecht kocht, die voorzichtig liet afbreken en het bruikbare sloopmateriaal naar Leusden liet transporteren. Ook het naast Den Treek gelegen buiten Ooyevaarshorst zou voor de uitbreiding/verbouwing van huize Den Treek gesloopt zijn. Na de dood van Willem Hendrik erfde zijn zoon Arnoud Jan het huis. Die trouwde met Anna Aleida Stoop. Na de dood van Jan Bernard Stoop, erft zijn enig kind Anna al zijn bezittingen, waaronder een uitgestrekt gebied tussen Maarn en Zeist, waar in 1908 huize De Hoogt gebouwd zou worden. Zij zijn de ouders van Willem Hendrik de Beaufort (1845-1918), die in 1877 gekozen werd tot lid van de Tweede Kamer en het hoogtepunt van zijn carrière bereikte onder het kabinet Pierson (1897-1901), toen hij optrad als minister van Buitenlandse Zaken. Willem Hendrik vestigde zich na zijn huwelijk in 1873 op Den Treek, dat sinds het overlijden van zijn vader in 1866 leeg stond. Hij werd geboren op Den Treek, maar overleed in Den Haag. In 1903 worden er nog een vleugel en een toren aan het huis gebouwd. In 1949 wordt het verbouwd tot een hotel en wordt nog een verdieping aan de ‘nieuwe’ vleugel toegevoegd. Aan de achterzijde komt een serre op het terras. Het huis gaat echter langzaam in kwaliteit achteruit, het onderhoud laat te wensen over. In een vleugel van het gebouw woonde nog geruime tijd Constance van Lynden, weduwe van Jan Aernout Anne Hendrik de Beaufort. Toen zij op 10 december 1974 overleed, werd enige tijd later ook deze vleugel bij het hotel getrokken. In 1998 werd de buitenplaats met de direct aangrenzende grond met de parkaanleg en de vijver, verkocht aan ‘Hotels van Oranje’. De nieuwe eigenaren Bram Mol en Charles de Boer vestigen er een zeer exclusief hotel in. Daarvoor is het huis helemaal gerestaureerd en verbouwd en is er ondermeer een ondergrondse parkeergarage gerealiseerd.
Bewoners	1712 Everard van Weede 1734 Nicolaas Treeker 1807 - Willem Hendrik de Beaufort - 1866 Arnoud Jan de Beaufort 1866 - 1918 Willem Hendrik de Beaufort 1998 Hotels van Oranje (Bram Mol en Charles de Boer)
Huidige doeleinden	Het huis wordt momenteel bewoond en er vindt een grondige restauratie plaats.
Opengesteld	Het huis en het zijn niet vrij toegankelijk.
Foto's
Bronnen	Tekst: Jan Leemburg "Wandelen door de geschiedenis van Leusden" door Goos van Leeuwen, 2004 "De sterrit van de Beauforten" door Kees Visser, 2004 Foto 1: Peter van der Wielen Foto 2 en 3: J. Leemburg Afb. 1: Leusden. Geschiedenis en architectuur. Serie: Monumenten-inventarisatie provincie Utrecht