Stormerdijk

Ligging Aan de smalle Jutphase Wetering in Jutphaas, De Malapertweg 17, in de gemeente Nieuwegein

Gravure van Hendrik Spilman naar Jan de Beyer ca 1750

Andere benamingen Sturmerdijk, Stormdijk.
Ontstaan Het kasteel is waarschijnlijk in 1400 gesticht.
Geschiedenis Er is niet zo veel bekend over het kasteel Stormerdijk. Het speelde geen belangrijke rol in de geschiedenis van Jutphaas. De familie Van Rijn zou het kasteel rond 1400 gesticht hebben en het tot het einde van de 16e eeuw in bezit hebben gehad. Daarna werd het gekocht door Albert Proeys. Hij was getrouwd met Catharina van Kerck, en na zijn dood, bleef zijn weduwe tot haar dood in 1622 in het kasteel wonen.
In 1622 verkopen haar erfgenamen het kasteel aan Lodewijk van Renesse van Baer. Lodewijk doet in 1650 het kasteel over op zijn zoon Willem, die het op zijn beurt in 1681 verkoopt aan Cornelis Aartzn van Rooijensteijn. Cornelis heeft nooit op het kasteel gewoond, maar verhuurde het aan verschillende personen. Zijn enige zoon Aart Cornelisz erft het kasteel voor of in 1704, na de dood van zijn vader. Aart trouwde met Agnes van Veldhuyzen, maar hun huwelijk bleef kinderloos. Na de dood van Aart, hertrouwt zijn weduwe van Gerrit Peters Noordeloos, maar ook uit dit huwelijk worden geen kinderen geboren. Het is niet bekend wanneer Agnes overleden is, maar eerder dan haar tweede echtgenoot, want hij hertrouwd in 1731 met Wijnanda Blom. In 1756 sterft Gerrit Noordeloos.

De weduwe van Gerrit, Wijnanda Blom, blijft achter met vijf dochters. Zij bewoonde Stormerdijk, maar eigenlijk was het kasteel een bouwval, waarin je met gevaar voor eigen leven nog kon wonen. Zij stuurt in 1773 een brief aan de Schout en Schepenen van het Overeind, om vermindering van lasten: zij moet "dubbelt huysgeldt met 12 guldens en 't haardstedegeldt met 15 guldens" betalen. En later ook nog een brief naar de "Heeren Gedeputeerden van de Staten en Land van Utrecht". In de brief schrijft ze, dat het kasteel "niet langer door haar sonder ongelucken bewoond kan worden" en dat ze van plan is het af te breken, en "omtrend deselfde plaats een nieuw huys wil timmeren". Zij vraagt om de komende 75 jaar geen belasting meer te hoeven betalen. Zij sterft vier jaar later en haar tweede dochter Anthonia, die getrouwd is met Gooijert van Schaik, erft het huis.
Anthonia en Gooijert krijgen met zoveel financiële problemen te maken, dat ze al een jaar later besluiten het huis te verkopen. De nieuwe eigenaar wordt Jan Jacob de Geer, heer van Rijnhuizen. De boerderij blijft nog wel hun eigendom, maar in 1803 verkoopt Gooijert deze ook. Deze "boeren hofstee" behoorde bij het kasteel en bevond zich ten oosten van het kasteel.

De nieuwe eigenaar, Jan Jacob, was ook al eigenaar van het in verval geraakte kasteel Wijnestein. In 1781 sterft hij en zijn jongste dochter Clara Charlotte, wordt eigenaresse van de bouwval Stormerdijk. Zij trouwde met Willem Hendrik van Utenhove, maar het is niet aannemelijk, dat ze nog in het kasteel gewoond hebben. Willem Hendrik was o.a. kanunnik van St. Pieter te Utrecht en overleed al in 1784. Zijn weduwe blijft eigenaresse tot haar dood in 1803. Zij sterft op op huize Groenendael in Jutphaas en Stormerdijk vererft op haar derde kind, Willem Hendrik Philibert baron van Utenhove.
Hij is nog maar enkele jaren eigenaar (in 1809 volgens de overlevering), als hij besluit om de resten van het kasteel af te laten breken en op dezelfde plek een nieuw buiten te laten bouwen. Hij trouwde eerst met Amelia van der Voort en nadat hij weduwnaar is geworden met Louisa Maria Momma. Baron van Utenhove sterft in 1864, waarna zijn weduwe in het huis blijft wonen en het zijn uiteindelijke gedaante gaf. Na haar dood in 1877 wordt het huis te koop aangeboden. Stormerdijk wordt dan omschreven als: "Heerehuis met koetshuis en stal alsmede boomgaard en moestuin".

Mr. Hendrik Gabriël Romer, lid van de Gedeputeerde Staten van Utrecht en curator van de Rijksuniversiteit, wordt de nieuwe eigenaar. Het huis blijft tot in het begin van de 20e eeuw in bezit van deze familie, waarna het verschillende keren van eigenaar wisselt om uiteindelijk in bezit te komen van de familie Van den Broek.

Het vermoeden bestaat dat het kasteel betrokken is geweest bij de Stichts-Hollandse oorlog van 1481-1483 en dat het evenals de kastelen Rijnhuizen, Plettenburg en Wijnestein verwoest werd, hoewel het kasteel in de bewaard gebleven informatie niet genoemd wordt.
Op de kaart die de landmeter Verstralen in 1626 maakte voor het kapittel van Oudmunster komen we de oudste afbeelding van het kasteel tegen. Het is afgebeeld als een hoog blokvormig huis en komt daarmee overeen met de vorm op de tekening van Roelant Roghman uit 1646. Roelant tekende een langwerpig hoof huis met een trapgevel en bestond uit een kelder, twee woonlagen en een zolder. Dze zolderverdieping was voorzien van een borstwering. De oostgevel was voorzien van een gemak. Tegen de zuidgevel was een onderkelderde aanbouw aangebouwd, dat gedekt werd door een zadeldak.

Aan de hand van de tekening an Jan de Beyer uit 1744 kunnen we vaststellen, dat deze aanbouw een dwarsvleugel was, die voorzien was van een trapgevel en waarin zich de ingang bevond. Aan beide zijden van deze ingang bevond zich een venster. Gezien de bouwstijl van deze vleugel moet deze uit de jaren 30 of 40 van de 17e eeuw dateren. In de noordgevel van het hoofdgebouw zijn kruisvensters en in de westgevels kloostervensters aangebracht. Deze zijn hoogstwaarschijnlijk bij het bouwen van de aanbouw aangebracht. In 1694 telde het huis drie haardsteden en één oven, waarmee we kunnen vaststellen dat het huis van beperkte omvang was.
Tussen de tekening van Roelant Roghman en die van Jan de Beyer uit 1744 bestaan een aantal verschillen, die qua bouwstijl doen vermoeden dat het huis tussen 1731 en 1744 verbouwd is. Dertig jaar later, in 1772, wordt het kasteel omschreven als: "vervallen, [...] zynde er alleen een oud Spyker, of Woonhuis van overig" en een jaar later schrijft Wijnanda Blom, zoals hierboven vermeld, in een brief dat zij het kasteel Stormerdijk wil afbreken. Dit is ook gebeurd, want op de kaart van Rijnhuizen uit 1780 wordt het kasteelterrein wel aangegeven, maar bevindt zich er geen bebouwing en wordt er ook gemeld: "'tHuys Geslegt".

Dertig jaar later is Willem Hendrik baron Van Utenhove eigenaar van het landgoed Stormerdijk en hij geeft in 1809 opdracht om een nieuwe buitenplaats te bouwen. Op de kadastrale minuut uit ca 1830 is ook een buitenplaats ingetekend. Het nieuwe huis, dat nu nog bestaat, werd iets ten westen van de oorspronkelijke kasteelplaats gebouwd, waar zich vroeger de voorburcht bevond. Op de plaats waar zich vroeger het voorplein bevond, vinden we nu bedrijfsbebouwing.
In de jaren 70 van de 19e eeuw werd het huis verbouwd in classicistische stijl en witgepleisterd. Het huis is te bereiken vanaf de Malapertlaan door één van de twee ijzeren hekken, waarachter zich een halfronde oprijlaan bevindt. De voorgevel, die symmetrisch van opzet is, is naar de straatkant gericht en via een bordes kan men de ingang van het huis bereiken.
Bewoners - eind 16e eeuw familie Van Rijn
eind 16e eeuw Albert Proeys, getrouwd met Catharina van Kerck
- 1622 Catharina van Kerck
1622 - 1650 Lodewijk van Renesse van Baer
1650 - 1681 Willem van Renesse van Baer (zoon)
1681 - 1704 Cornelis Aartzn van Rooijensteijn
1704 Aart Corneliszn. van Rooijensteijn, getrouwd met Agnes van Veldhuyzen
- voor 1731 Agnes van Veldhuyzen, hertrouwd met Gerrit Peters Noordeloos
voor 1731 - 1756 Peter Gerrits Noordeloos, hertrouwd met Wijnanda Blom
1756 - 1777 Wijnanda Blom
1777 - 1778 Anthonia Blom, dochter van Wijnanda
1778 - 1781 Jan Jacob de Geer, heer van Rijnhuizen
1781 - 1803 Clara Charlotte de Geer, getrouwd met Willem Hendrik van Utenhove
1803 - 1864 Willem Hendrik Philibert baron van Utenhove
1864 - 1877 Louisa Maria Momma, weduwe voorgaande
1877 mr. Hendrik Gabriël Rómer
begin 20e eeuw A.E.L.W. Römer
Familie Moerkoert
Familie De Vor
Familie Jongerius
Familie Stevendaal
Familie Van Bentum
Familie Van de Broek
Huidige doeleinden Het huidige landhuis wordt bewoond door de familie Van den Broek.
Opengesteld Het landhuis is niet opengesteld.
Foto's Foto van het huidige huis
Bronnen Tekst: B. Olde Meierink (redactie), Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, Onder auspiciën van de Stichting Utrechtse kastelen, Utrecht, Matrijs, 1995, 596 pag.
Afb. 1: boek: Provincie Utrecht, 1966
Foto 1: Peter van der Wielen