Sterrenberg te Soest

Ligging Deze buitenplaats stond aan de Amersfoortseweg in Soest. 'Groot Sterrenberg' is na de oorlog in brand gestoken en de resten opgeruimd. 'Klein Sterrenberg' staat er nog, ongeveer recht tegenover de R.K. kerk.
Ontstaan Deze buitenplaats ontstond kort na 1652.
Geschiedenis In 1652/53 werd de weg van Amersfoort naar De Bilt aangelegd en de grond aan beide zijden van deze weg werd verdeeld in 25 kavels. Elke kavel was 100 roeden breed en 50 roden diep. Als men beloofed er een huis op te plaatsen werd het kavel verdubbeld tot een diepte van 100 roeden. Sterrenberg ontstond kort daarna.
Het huis komen we tegen op de "Nieuwe kaart van den lande van Utrecht" uit 1696. Als eigenaar wordt daarbij de invloedrijke patriciër Everard van Weede van Dyckvelt genoemd.

Rond 1810 is Paulus Wilhelmus Bosch van Drakestein eigenaar, die maire (burgemeester) van Utrecht was van 1812 tot 1813. Hij heeft waarschijnlijk kort na zijn aankoop opdracht gegeven het huis af te breken.
De familie Bosch van Drakestein drukt jarenlang een belangrijk stempel op Soesterberg en geniet daarnaast ook landelijk bekendheid. Op het R.K. kerkhof liggen vele jonkheren begraven, daarvan waren er enkelen raadsheer bij het Provinciaal Gerechtshof te Utrecht. Jhr. C.T.J. Bosch van Drakestein (1807-1868) is buitengewoon kamerheer van de koning.

Tegen het einde van de 19e eeuw verkoopt de familie Bosch van Drakestein het huis Sterrenberg aan de familie Steenberghe. Ook zij spelen een belangrijke rol in ons land; H.M. Steenberghe sr. (1835-1900) en H.M. Steenberghe jr. (1839-1918) zijn beide Generaal Majoor.
Begin 20e eeuw is mevr. P.A.F. Steenberghe-Engeringh eigenaresse. Ze laat een kleinere woning op het terrein bouwen ten behoeve van haar zoon. Voortaan heeft men het in de Soesterbergse volksmond over 'Groot Sterrenberg' en 'Klein Sterrenberg'.

De oude mevrouw Steenberghe staat bekend als niet zo'n makkelijke dame. De Soesterbergers zijn verzot op bosbessen plukken, vooral om een grijpstuiver bij te verdienen. Haar landgoed staat er vol mee. Gezeten aan een tafeltje, geflankeerd door koddebeier Nijeboer en tuinbaas Van Doorn ondertekent ze briefjes, welke recht geven de bosvruchten te plukken. Voordat men het briefje in ontvangst neemt, bekijken de beide mannen, of de handen van de aanvrager geen roodblauwe plekken van de bessen vertonen. Is dat het geval dan is plukken er niet meer bij. In het bos vinden regelmatig controles plaats. Heeft men illegaal geplukt dan moet men de bessen afstaan. Zelfs uit omliggende plaatsen komen mensen naar Sterrenberg om zich blauw te plukken. De bessen worden verkocht voor 12½-25 cent per pond. Een goede plukker haalt zo'n 10-15 pond per dag. Af en toe vertoont mevrouw Steenberghe zich in het dorp. Ze gaat dan op de filantropische toer. Glurend van achter de gordijnen gaan de dorpelingen haar gangen na.

Later wordt het landgoed gesplitst en worden er vijf woningen voor het bedienend personeel. De laatste bewoner op 'Groot Sterrenberg' is het gezin Mijnhardt. De heer Mijnhardt is fabrieksdirecteur van de drop- en farmaceutische fabriek uit Zeist.
In de oorlog wordt het huis door de Duitsers ondermeer als paardenstal gebruikt. Het gebouw is aan het eind van de oorlog zodanig uitgewoond, dat aan opknappen niet meer te denken valt. De brandweer van Soesterberg laat ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan de vergane glorie in vlammen opgaan om er een grootse brandblusdemonstratie van te maken.

Op 'Klein Sterrenberg' wonen vanaf 1951 achtereenvolgens diverse commandanten van de vliegbasis. A.P.M. van Rooy is de eerste. In de jaren '70 woont commandant Vermeulen er. Bij de aanleg van de N237 moeten vele woningen wijken, maar 'Klein Sterrenberg' ontkomt aan de slopershamer.
De naam 'Sterrenberg' leeft ook op andere wijze voort. In 1928 zet de Johannesstichting, een instituut voor verstandelijk gehandicapten, een gebouw neer schuin tegenover 'Sterrenberg'. In 1973 wordt de Johannesstichting verbouwd en krijgt deze de naam 'Sterrenberg'. Nu is het onderdeel van Avrona.
Bij de ingangsweg staan nog altijd bordjes 'STERRENBERG - gemeente Zeist'.
Bewoners 1696 Everard van Weede van Dyckvelt genoemd
ca 1810 Paulus Wilhelmus Bosch van Drakestein Jhr. C.T.J. Bosch van Drakestein
H.M. Steenberghe sr.
H.M. Steenberghe jr.
begin 20e eeuw mevr. P.A.F. Steenberghe-Engeringh
familie Mijnhardt
Huidige doeleinden Van de buitenplaats is niets meer terug te vinden.
Opengesteld n.v.t.
Foto's
Bronnen Tekst: H. Lägers en M. Kruidenier, Soest, geschiedenis en architectuur, Uitgeverij Kerckebosch, Utrecht/Zeist, 2006, 336 blz.
Dik Top & Wim Top, Soesterberg van toen tot nu, isbn 906471245