Snaafburg

Ligging	Ligt ten westen van Maarssen-Dorp langs het Amsterdam-Rijnkanaal, Straatweg 13. Vanaf de Straatweg, komende vanuit Utrecht, gaat u bij de eerste rotonde in Maarssen-Dorp linksaf de Stationsstraat in en dan bij het kanaal rechtsaf. Na 150 m ziet u het omgrachte eiland aan de rechterkant (tussen de bomen door).
Ontstaan	De eerste vermelding dateert uit 1379, maat waarschijnlijk stond het kasteel er toen al langer.
Andere benamingen	Snavelenburg, Snaefsburg
Geschiedenis	Hughe van Loenersloot was voor 1379 al met het kasteel beleend, maar zoals in die tijd de gewoonte was, moest na het overlijden van een leenheer, de leenman opnieuw beleend worden met het goed. Zo wordt Hughe "houdende 20 mergen lants tot Maersen, daer syn huys op staet" na de dood van bisschop Arnold II van Horne in 1379 door de nieuwe bisschop, Floris van Wevelinchoven, ermee beleend. Als hij in 1419 sterft, wordt hij opgevolgd door zijn zoon Steesken. Steesken van Loenersloot verkoopt zijn huis in 1444 aan Otto Snaefs, een uit Hongarije afkomstige ridder die sinds zes jaar al eigenaar was van Bolenstein. Een jaar later sterft Otto Snaefs al, maar het huis dat tot dan zonder naam in de archieven voorkomt, draagt vanaf dat hij eigenaar is, zijn naam: Snaefsburg. Hij was getrouwd met Hendrika van Ruwiel, dochter van Loef, heer van Ruwiel. Al een jaar na de dood van haar man hertrouwd ze met Zweder Taets van Voorn en het echtpaar besluit het kasteel over te dragen aan Johan Grauwert. Johan was getrouwd met Jacoba de Commignies en het echtpaar kreeg drie zonen en zes dochters. Twee zonen en twee dochters werden vicaris of non in een klooster, zodat de enige overgebleven zoon Walter de Snaafburg erfde. Walter had echter alleen één dochter, Gerarda, die in of voor 1537 kinderloos stierf, waarna het kasteel vererfde op een achterneef: Berend Grauwert (kleinzoon van Hugo Grauwert, die een broer was van Johan). Na de dood van Berend wordt zijn enige zoon zijn opvolger. Na diens dood negen jaar later (in of voor 1567) vererft de Snaafburg op zijn zus Berendina Grauwert. Berendina trouwt met Anthonis van Zuylen van Nijevelt, waarmee het kasteel in die familie terecht komt. Het is mij volledig onduidelijk, waarom Steven van Zuylen van Nijevelt (overl. 1596) in 1577 met de Snaafburg wordt beleend. Hij is een achterachterneef van Anthonis, terwijl deze zelf ook nakomelingen had. (KBR) De familie van Zuylen van Nijevelt was rooms-katholiek en nadat deze leer verboden werd door de reformatie, boden zij het kasteel aan voor het houden van rooms-katholieke diensten. In het rampjaar 1672 heeft de Snaafburg waarschijnlijk niet te lijden gehad van de plunderingen van het Franse leger, omdat de bewoners Rooms-Katholiek waren. De familie was bovendien eigenaar van de buitenplaats Berestein. Volgens het boek "Kastelen en Ridderhofsteden in Utrecht" liet Jan Frederik van Zuylen van Nijevelt een zijvleugel tegen de woontoren aanbouwen. In dat jaar leefde er echter volgens de stamboom van de familie Van Zuylen van Nijevelt geen Jan Frederik. Wel in 1696. Volgens het jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" uit 1913 heeft deze Jan Frederik de vleugel laten herbouwen. Het kasteel, dat nooit als ridderhofstad werd erkend, vererfde steeds van vader op zoon tot Jan Frederik van Zuylen van Nijevelt in 1751 kinderloos overleed. Zijn broer Anthony Martinus erfde toen de Snaafburg en hij overleed kinderloos in 1801. Zijn erfgenamen brachten het kasteel toen in een openbare veiling en de Snaafburg wordt dan omschreven als : "Een schoone, groote Hofstede, genaamd Snaafburg, bestaande in een vervalle Heerenhuysinge met Tuin, Boomgaard, Singels. Item: een Boerenwoninge, drie schuuren en twee Bergen en verder betimmering, benevens een Boomgaard met omtrent Veertig morgen lands". De nieuwe eigenaar wordt Jan Elias Huydecoper. Door hem wordt rond 1860 het vervallen kasteel afgebroken. Gelukkig kunnen we ons van het uiterlijk van het kasteel een voorstelling maken, door verschillende tekeningen die bewaard zijn gebleven. De oudste afbeelding betreft een ingekleurde vogelvluchttekening uit 1629. Hierop zien we een rechthoekig terrein, door grachten omgeven, waarbij het kasteel slechts één vijfde deel van het terrein in beslag neemt. Voor de uitbreiding met de woonvleugel in 1596 bestond het kasteel alleen uit een woontoren. Deze woontoren was omgeven door een gracht en bestond uit een onderhuis met daarboven drie bouwlagen en werd gedekt door een tent dak. Bij de uitbreiding uit 1596, is ook het terrein binnen de grachten vergroot. De woonvleugel uit 1696 telde twee bouwlagen, werd gedekt door een zadeldak en was voorzien aan de voorzijde van een trapgevel. In de loop van de 17e eeuw werd het huis enkele keren verbouwd en in 1665 werd het kasteel getaxeerd op 9700 Caroli gulden. In 1696 werd de vleugel, zoals eerder vermeld, herbouwd en het resultaat van deze verbouwing zien we (waarschijnlijk) op een kopergravure van Spilman naar een tekening van Jan de Beijer uit 1749. Het huis heeft nu een tentdak met schoorsteen, waarop een windvaan is aangebracht. Mogelijk heeft bij deze verbouwing het kasteel Den Ham bij Vleuten als voorbeeld dienst gedaan. Hoe het nu werkelijk zit met de bouw van de woonvleugel in 1596 en een mogelijke herbouw in 1696 is mij niet duidelijk. Volgens het boek "Kastelen en Ridderhofsteden in Utrecht" staat op de kopergravure ten onrechte het jaartal 1696 en moet dit 1596 zijn (KBR). In de tweede helft van de 18e eeuw raakte het woonhuis in verval, hetgeen bevestigd wordt op een tekening uit 1786. De toren is hierop overigens niet afgebeeld. Uit een schouwlijst, die Schout en Schepenen van Maarssen in 1791 opstelden, blijkt het kasteel in dat jaar al te zijn afgebroken. Deze lijst vermeldt de bewoners die verantwoordelijk waren voor de brandemmers binnen het gerecht Maarssen. Achter De Snaafburg staat vermeld: '4 emmers - afgebroken, niet meer nodig'. Op de kadastrale minuut van 1818 wordt nog slechts de ruïne van de toren weergegeven, die ten slotte omstreeks 1860 geheel schijnt te zijn opgeruimd. Enkele jaren geleden is niet ver van de plaats van het vroegere kasteel een nieuw bejaardentehuis gebouwd dat de naam Snavelenburg heeft gekregen. In 2011 overleed Thierry baron van Zuylen van Nijevelt, heer van de Haar, Snaafburg, enz. op de leeftijd van 78 jaar. Hij was de laatste eigenaar van kasteel De Haar. De vele titels die hij droeg, vormden een herinnering aan de vele goederen die de familie in de afgelopen eeuwen in bezit had gehad.
Bewoners	1379 - 1419 Hughe van Loenersloot 1419 - 1444 Steesken (of Staets) van Loenersloot 1444 - 1445 ridder Otto Snaefs, getrouwd met Hendrika van Ruwiel 1445 Hendrika van Ruwiel, hertrouwd met Zweder Taets van Voorn ca 1445 - 1466 Johan Grauwert, getrouwd met Jacoba de Commignies 1466 - ???? Walter Grauwert, getrouwd met Beatrix - voor 1537 Gerarda Grauwert, getrouwd met Theodorus van Loenersloot voor 1537 - voor 1558 Berend Grauwert, getrouwd met Geertruyd Both van der Eem voor 1558 - voor 1567 Berent Grauwert 1567 - 1577 Berendina Grauwert, getrouwd met Anthonis van Zuylen van Nijevelt 1577 - 1596 Steven van Zuylen van Nijevelt 1597 - 1639 Willem van Zuylen van Nyevelt 1639 - 1657 Steven van Zuylen van Nijevelt 1657 - 1664 Maria Anna van Zuylen van Nijevelt 1664 - 1691 Pieter (Frederik) van Zuylen van Nijevelt 1601 - 1705 Jan Frederik van Zuylen van Nijevelt 1705 - 1722 Rudolf Frederik van Zuylen van Nijevelt 1722 - 1751 Jan Frederik van Zuylen van Nijevelt 1751 - 1801 Anthony Martinus van Zuylen van Nijevelt 1801 - 1808 Jan Elias Huydecoper 1808 - 1836 Joan Huydecoper 1836 - 1865 Jan Elias Huydecoper 1865 - 1886 Jan Louis Reinier Anthony Huydecoper 1886 Anna Aleida Huydecoper
Huidige doeleinden	Het nog omgrachte kasteelterrein is in gebruik als eiland, boomgaard en groentetuin. De boerderij is bewoond. In de jaren 60 of 70 van de vorige eeuw kwamen bij het diepploegen op het kasteelterrein, grote stenen aan de oppervlakte. Hieruit maken we op dat de funderingen zich nog in de grond bevinden.
Opengesteld	De boerderij en het kasteelterrein zijn niet toegankelijk.
Foto's
Bronnen	Tekst: B. Olde Meierink (redactie), Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, Onder auspiciën van de Stichting Utrechtse kastelen, Utrecht, Matrijs, 1995, 596 pag. Kranteartikel in de VAR van 22-9-1994 Drs. W. Smits, De Snaafburg, In: het Orgaan van de Historische Kring van Maarssen Afb. 1: Evrard van Zuylen, Brussel, België Foto 1: uit eigen collectie Afb. 2: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht Afb. 3 en 4: Orgaan van de Historische Kring van Maarssen