Schoonoord

Ligging	De buitenplaats Schoonoord staat in de gemeente Doorn, Postweg nr. 18.
Andere benaming	Het Brandpunt
Ontstaan	Het oudste huis op deze plaats werd waarschijnlijk in de 17e eeuw gebouwd.
Geschiedenis	De ons oudst bekende eigenaar van dit grondgebied is Everard van Scoenoorde, die in 1348 genoemd wordt. Daarna duikt de naam pas ruim 300 jaar later weer op, als in 1659 Willem van Cleef het huis koopt van de heer Manard. Na het overlijden van Willem, verkoopt zijn weduwe, Maria de With, Schoonoord met 28 morgen op 7 juli 1664 aan Wilhelm Killigrew. Wilhelm is getrouwd met Helena van der Maa, die het huis op 7 juni 1666 verkoopt aan haar vader Johan van der Maa, raad in de vroedschap van Den Haag, met 28 morgen land. Schoonoord is dan nog een eenvoudig huis, dat de daarop volgende 80 jaar verschillende keren van eigenaar wisselt. Zo wordt in 1704 door de erfgenamen van Nicolaes van der Duyn, heer van Rijswijk, het huis verkocht aan Willem van Nassau-Zuylenstein, graaf van Rochfort, heer van Zuylenstein en Leersum. Gedurende 15 jaar is het huis eigendom van deze familie. Bij de koop in 1731 door Johannes Jonas, wordt de buitenplaats als volgt omschreven: "De huijsinge en hofstede genaemt schoonoort, met de hoven, en woningen, stallingh, en duijfhuijs, Wagenhuijs, thuijnen, en Boomgaerden daer aen behorende, mitsgrs een boerwoning genaemt het hondenhuijs, en schapedrift, tot boven op den bergh, alsmede de landen, Bosschen, en heggen, ende landerijen daer aenbehorende, saemen groodt ontrent ses of seven en dartigh mergen". Vijf jaar later wisselt het huis opnieuw van eigenaar, en de nieuwe eigenaar wordt: Anthony Jan van Muyden, die het landgoed in 1736 koopt. Hij beschikt over voldoende middelen om het bestaande huis af te laten breken en te vervangen door een royaal herenhuis. Jan had zijn geld verdient als bewindvoerder van de Verenigde Oostindische Compagnie. Het huis kreeg zoveel allure, dat Jan Floris, graaf van Nassau, de buitenplaats in 1743 van Van Muyden kocht. Hij bleef echter maar 5 jaar eigenaar en verkocht het huis toen aan Jacob van Gestel, kanunnik van het domkapittel te Utrecht. Tevens kocht deze kanunnik het naastliggende landgoed De Groote Wijngaard, waardoor het landgoed een totale oppervlakte kreeg van 153 ha. In 1751 komt een goede kennis van deze kanunnik als weduwnaar met 7 jonge kinderen terug uit Zuid-Afrika en wilde de buitenplaats wel als zomerverblijf gebruiken. Hendrik Swellengrebel was van 1739 tot 1750 gouverneur van de Kaapkolonie geweest. Vooral zijn kinderen hebben het goed naar hun zin gehad op de buitenplaats, wat blijkt uit hun briefwisseling met in Zuid-Afrika achtergebleven tantes. De bossen rond het huis deed hen herinneren aan het bos achter de Tafelberg bij Kaapstad. Dit had tot gevolg dat de bossen rond Doorn voortaan de Kaapse Bossen werden genoemd. Nadat Swellengrebel in 1760 overleden is, erft zijn tweede zoon, mr. H. Swellengrebel jr., de buitenplaats. Hij wist zijn bezittingen fors uit te breiden, zodat hij bij zijn overlijden in 1804 aan zijn schoonzoon mr. J.C. van Ramond een enorme erfenis naliet. Vijftien jaar wordt het landgoed verkocht aan Jhr. A.C.W. Munter, eigenaar van Huis te Doorn. Hierdoor verloor Schoonoord zijn zelfstandigheid, die het echter in 1840 weer terug kreeg, toen de enige dochter van Munter met Samuël graaf van Limburg Stirum trouwde. Deze graaf kocht de buitenplaats van zijn schoonvader en ging er wonen. In 1874 erft dit echtpaar ook Huis Doorn en ze besluiten grote stukken land van Schoonoord te verkopen, zodat er uiteindelijk maar 19 ha over blijft! Twee jaar later sterft de graaf en het huis wordt verkocht aan Pieter Copijn, die het op zijn beurt twee jaar later weer verkoopt aan Jhr. mr. Reinhard de Beaufort. Tot 1944 blijft het huis in deze familie tot freule Antoinette de Beaufort sterft. het huis vererft dan op mevr. De Beaufort-Spoelman, die te Wassenaar woont. Na de oorlog is het huis wel in verval geraakt, o.a. door Duitse en Canadese militairen. Als de eigenaresse het huis te huur aanbiedt, meldt zich iemand, die op zoek is naar een centrum, waarin en van waaruit jeugdwerk, een bijbelschool en conferenties georganiseerd kunnen worden. Deze persoon heet Jan Kits uit Zeist en het gebouw krijgt veel bekendheid onder de naam Het Brandpunt. Nog steeds zijn in het gebouw een Evangelische Boekwinkel en de kantoren van Het Zoeklicht en Het Brandpunt gevestigd.
Bewoners	1348 Everard van Scoenoorde voor 1601 - na 1632 Van Gent ? voor 1643 - 1659 Johan Manard 1659 - 1664 Willem van Cleeff 1664 - 1666 Willem Killegrew 1666 - ?? Johan van der Maa 1678 - 1688 Cornelis van Lobbrecht 1688 - 1698 Nicolaas van der Duijn 1704 - 1708 Willem van Nassau, 1e Graaf van Rochford, Heer van Zuylenstein, Leersum en Waayestein 1708 - 1710 Willem Hendrik van Nassau-Zuylenstein, 2e Graaf van Rochford 1710 - 1719 Frederik van Nassau-Zuylenstein, 3e Graaf van Rochford, Heer van Zuylenstein en Leersum 1719 - 1731 Gerard Cocq, getrouwd met Emerentia Maria Dedel 1731 - 1736 Johannes Jonas, schout van Doorn, Nederlangbroek en Cothen 1736 - 1743 Anthony Jan van Muyden 1743 - 1748 Jan Floris, graaf van Nassau 1748 - 1751 Jacob van Gessel 1751 - 1760 Hendrik Swellengrebel 1760 - 1804 mr. Hendrik Swellengrebel jr. (erfenis) 1804 - 1819 mr. Jan Cornelis van Romondt/Ramondt (erfenis, schoonzoon) 1819 - 1840 Jhr. A.C.W. Munter 1840 - 1876 Samuël graaf van Limburg Stirum (erfenis, schoonzoon) 1876 - 1878 Pieter Copijn (Utrechtse tuinarchitect) 1878 - 1923 Jhr. mr. Reinhard de Beaufort 1923 - 1944 freules Cathrien, Jeanne, Antoinette en Cecilia de Beaufort 1944 - 1947 mevr. De Beaufort-Spoelman 1947 Het Brandpunt
Huidige doeleinden	Het gebouw is in gebruik bij Het Brandpunt, een Christelijke organisatie.
Opengesteld	Het huis is niet toegankelijk.
Foto's
Bronnen	Tekst: Kastelen en buitenplaatsen op en om de Utrechtse heuvelrug, 1996 Herman Postema Afb. 1: Website van Stichting De Driewerf