Loenen

Ligging	Aan de Vreelandse weg te Loenen aan de Vecht, niet ver van de Vecht heeft het 'Huis te Loenen' gestaan, gemeente Stichtse Vecht.
Ontstaan	Deze buitenplaats werd tussen 1710 en 1724 gebouwd. Hoewel de naam anders doet vermoeden, heeft het huis waarschijnlijk geen Middeleeuwse voorganger gehad.
Geschiedenis	In 1726 verschijnt een kaart van Covens en Mortier van Loenen, met daarop ten zuiden van de buitenplaats Wallesteyn het Huis te Loenen, waarvan we op oudere kaart niets kunnen vinden. De tuin van dit huis lijkt minder ver ontwikkeld dan dat van Wallestein, waaruit we opmaken dat het huis nog niet zo lang geleden is gebouwd. Het huis werd waarschijnlijk gebouwd in opdracht van Christiaan van Persijn. Hij kocht in 1716 de ambachtsheerlijkheid Loenen en Nieuwersluis voor f. 6100,-. In 1724 komen we hem tegen in de archieven als Heer van Loenen en wonende op zijn Huis te Loenen. Omdat hij Heer van Loenen was, meende hij waarschijnlijk het recht te hebben zijn huis "'t Huis te Loenen" te noemen, alsof het een kasteel was. In 1726 wordt de Ambachtsheerlijkheid en het bijbehorende huis gekocht door Jacob Balde van Dirk Fiool, die de heerlijkheid een jaar eerder van de erven Van Persijn had gekocht. Jacob was ook al eigenaar van de buitenplaats Wester Klip. Na de dood van Jacob Balde, erft zijn neef, Jan Balde jr., de heerlijkheid en Wester Klip. Jan sterft op 42-jarige leeftijd en zijn broer IJsbrand koopt de heerlijkheid Loenen voor f. 5000,- uit de boedel in 1752. Twee jaar later koopt hij ook nog de heerlijkheid Kronenburg met de buitenplaats Kronenburg van de graaf Van Moens voor f. 160.000,-. Na de dood van zijn vader in 1763, die een groot vermogen na liet, erft hij ook nog Wallestein. Verder kocht hij de boerderijen Huis te Velde, Cortemade en Over-Wallesteyn. Ten slotte was hij ook eigenaar van het buiten Rijzicht (verder geen informatie (KBR)) aan de Rijksstraatweg in Loenen en het Doctor's Hofje. Bij zijn dood in 1770, hij heette toen IJsbrand Kieft Balde, door het toevoegen van zijn moedersnaam aan die van hemzelf, wordt zijn echtgenote Nicola Geertruij Smissaert Vrouwe van Kronenburg en vrouwe van Loenen en eigenaresse van alle bezittingen. We kunnen van IJsbrand bijna zeggen dat hij wel op een verzamelaar van buitens leek. Haar dochters erfden de bezittingen in 1795. In of na 1811 wordt het Huis te Loenen door één van de dochters verkocht aan Rudolph Tobias van Kruissen. Daarna wordt het stil rond het huis en het huis treft in de loopt van de negentiende eeuw hetzelfde lot als vele andere buitenhuizen langs de Vecht: het wordt afgebroken. Bij onderzoek in de jaren zestig, bleek dat er nog funderingen in de grond aanwezig zijn, maar deze zijn toen niet opgemeten en in kaart gebracht. Van het huis zijn vele afbeeldingen bewaard gebleven. We zien daarop een huis met een rechthoekig grondplan; in de voorgevel vijf ramen en in de zijgevels drie ramen. Een koepeltorentje midden op het dak gaf het huis een statig aanzien.
Bewoners	- 1724 Christiaan van Persijn 1724 - 1725 Dirk Fiool 1725 - 1770 Sijbrand Kieft Balde, getrouwd met Nicola Geertruij Smissaer 1770 - 1795 Nicola Geertruij Smissaer 1795 - 1811 een dochter van Sijbrand en Nicola Geertruij 1811 Rudolph Tobias van Kruissen
Huidige doeleinden	Waar het huis gestaan heeft zijn nu weilanden.
Opengesteld	n.v.t.
Foto's
Bronnen	Tekst: boek: Provincie Utrecht, 1966 (*) Afb. 1: Abraham Rademaker, De Vechtstroom van Utrecht tot Muiden, verheerlijkt door Honderd Gezichten, 1791 Afb. 2: Jaarboekje van Oudheidkundig Genootschap Niftarlake, 2000 Afb. 3: uit eigen collectie