Leeuwesteyn

Ligging	Deze buitenplaats lag in het gerecht "Hoge Weyde" in het gebied waar nu de nieuwe woonwijk Leeuwesteyn ten westen van Utrecht gebouwd zal worden.
Ontstaan	De buitenplaats werd gebouwd tegen het einde van de 16e eeuw.
Geschiedenis	De buitenplaats Leeuwesteyn wordt tegen het eind van de zestiende eeuw gebouwd door Willem van Leeuwen. Helaas kan ik daar geen gegevens over vinden. De oudste akte waarin over Leeuwesteyn gesproken wordt, dateert van 1630. Willem is dan inmiddels overleden en zijn weduwe, Margaretha van Eck, is dan inmiddels hertrouwd met Marten van Gutschoven. Het echtpaar heeft geen kinderen gekregen en een deel van de nalatenschap, waaronder ook bezittingen binnen de stad Maaseik, gaan naar de drie kinderen van Lenardt Soutzen, een neef van Willem. In 1651 blijkt Albert Proeys eigenaar van Leeuwesteyn te zijn. Hij verhuurt 2 viertelen bouwlants, genaamd Leeuwesteyn aan Catharyna Bosch en in 1663 aan Claes Jacobssen van Nieucoop. Albert Proeys is heer van Hogeland en trouwt op 23 augustus 1623 met Jacoba van Westrhenen. Volgens het Wapenboek van het St. Bartholomeus Gasthuis te Utrecht komt hij pas in 1633 in Utrecht wonen en overlijdt in of vóór 1667. In 1664 blijkt Gerard van Rossum de eigenaar van Leeuwesteyn te zijn. In dat jaar verhuurt hij "bouwhuys c.a. met ouden en jongen bogert met weyde vandien, op ende aen hofstede Leeuwesteyn" aan zijn schoonmoeder Neeltgen Jans, weduwe van Evert Corneliss. Wanneer Gerard eigenaar geworden is, is niet bekend, maar waarschijnlijk in 1663 of 1664. Gerard mag zich vanaf 1682 heer van Vuylcoop noemen en als beroep wordt genoemd: captain, majoor, overste wachtmeester, gouverneur van Steenbergen, doctor medicinae en hij heeft zitting in de Ridderschap van Utrecht. In een notariële akte van 8 januari 1666 verhuurt hij een kleine 4 morgen land aan Dirck Henrixss, al wonende op Leeuwesteyn, waarbij Gerard’s schoonmoeder Neeltgen Jans getuige is. Dirck huurde hoogstwaarschijnlijk Leeuwesteyn al van Gerard van Rossum! Gerard is in of voor 1694 overleden en hij heeft dan 3 minderjarige zoons: Pieter, Cornelis en Willem. Zijn weduwe Maria Anna Verbeeck hertrouwt met Gerard Bosch, waarvan ze in 1712 ook weduwe is, als de verdeling van de goederen onder de inmiddels meerderjarige kinderen plaats vindt. Ook de oudste zoon Pieter is dan overleden. Bij de te verdelen bezittingen wordt Leeuwesteyn niet genoemd en vermoedelijk is het huis tussen 1706 en 1712 verkocht (zie hieronder voor het jaartal 1706). Pieter Haack de Jong, burgemeester van Utrecht en Dijkgraaf van de Lekdijk, trouwt in 1706 met Anna Gasparsd. Schadé van Westrum, Vrouwe van Tull en 't Waal. Ze trouwen onder huwelijkse voorwaarden en tijdens hun huwelijk kopen ze Leeuwensteyn. Dit blijkt uit het boekwerk, dat werd samengesteld na de dood van Pieter in 1721. In dat boekwerk worden alle bezittingen en schulden beschreven met een totaal van ruim 223.000 gulden. Leeuwensteyn wordt genoemd in de lijst van gekochte bezittingen tijdens hun huwelijk en wordt geschat op een waarde van 2.500 gulden. In dat jaar blijkt het huis in pacht te zijn gegeven aan Cornelis van de Bilt, die daar elk 250 gulden voor moet betalen. In dit boekwerk staat ook de volgende vermelding: "Een capitael van twee duisend vijfhonderd gul. gestaen hebbende ten laste van de Heer Gerard van Rossem, Heere van Vuijlcoop en sijne hofstede Leuwesteijn met agt mergen boomgaerd". Het echtpaar heeft dus Leeuwesteyn gekocht van de Heer van Vuylcoop. Bij de verdeling van de nalatenschap moet alles verdeeld worden onder de zeven kinderen en de weduwe. Leeuwesteyn en andere huizen blijven onderdeel van een niet verdeelde boedel. In hetzelfde jaar 1721 besluit zijn weduwe het huis te verkopen. Op 6 december 1721 vindt er een openbare verkoping plaats. De nieuwe eigenaar wordt dan Diederik van Romont, Kanunnik van de dom in Utrecht. Als borg treedt Sibertus van Romont op, die muntmeester van beroep is. Het huis wordt omschreven als "de huijsinge en Hofstede genaamd Leuwensteijn met desselfs lanen, vijvers, tuijnen, bouwhuijs, stallinge, boomgaarden en annexe bouwlanden, groot ontrent negen en een half mergen", met de volgende belendingen: in het noorden de Vleutensendyk, oostwaarts Gerrit Verhagen, westwaards de erven dr. Pelt en zuidwaarts de Goudseweg. Diederik is een zoon van Johan van Romondt, muntmeester van de Provincie Utrecht, en Marie van Oud. In 1726 wordt door de eigenaar de "huysmans-wooninge en landeryen" verhuurt aan Cornelis Buys en in 1733 wordt door hem de "boerenwoninge en parceelen warmoesiersland groot 8 hond", onderdeel van "de hofstede Leeuwesteyn" verhuurt aan Jacobus Hendricksoon van Ceulen. Diderick van Romond, die trouwde met Elisabeth Waterman, overleed in 1737 en hij laat zes onmondige kinderen achter, te weten: Gerard Gerbrand, Catharina Elizabeth, Susanna Geertruyd, Maria Johanna, Lambertina Petronella en Clasina Jacoba. In dat jaar wordt door de voogden Johan Lambertus van Romond en Johan van Romond besloten om Leeuwesteyn via een openbare verkoping te verkopen. De nieuwe eigenaar van "een heere huyzinge met bouw- en weylanden samen groot 19 mergen 162 roeden" aan de Vleutensevaart wordt wordt Hendrik Dons. Als belendingen wordt genoemd: oostwaarts: Margaretha van Honthorst, wed. Pieter van Borssele, westwaaarts: den roomsen catholyken armen tot Utrecht en de Cohornsedyk en achter: Goudsweg. Diederik van Romondt, die in 1711 trouwt met Elisabeth Waterman, sterft in 1737 en hij laat zeven onmondige kinderen achter, te weten: Gerard Gerbrand, Catharina Elizabeth, Susanna Geertruyd, Diderik, Maria Johanna, Lambertina Petronella en Clasina Jacoba. In 1739 wordt door de voogden Johan Lambertus van Romondt en Johan van Romondt besloten om Leeuwesteyn via een openbare verkoping te verkopen. De nieuwe eigenaar van "een heere huyzinge met bouw- en weylanden samen groot 19 mergen 162 roeden" aan de Vleutensevaart wordt Hendrik Dons. Als belendingen wordt genoemd: oostwaarts: Margaretha van Honthorst, wed. Pieter van Borssele, westwaaarts: den roomsen catholyken armen tot Utrecht en de Cohornsedyk en achter: Goudsweg. In 1747 huurt Willem van Kuyk van Hendrik Dons een "hofstede, huysinge met 44 1/2 mergen boomgaerd en bouwlanden", een "parceel weyland groot 3 mergen, 516 roeden" ten westen van de Ouden Goudsendyk en een "parceel weyland, groot 11 mergen". Dit tweede perceel, dat in het gerecht Lagewey lag en de naam "de Sogkuyl" droeg, was onderdeel van de buitenplaats Leeuwesteyn. Hendrik Dons was notaris en procureur te Utrecht en we komen hem daardoor in heel wat akten tegen. Financiëel gaat het hem niet goed, waardoor hij genoodzaakt is onroerende goederen te verkopen, want in 176 verkoopt hij eerst Leeuwesteyn en daarna Het Hof ter Weyde met 98 morgen in 1769 en in 1772 zeven woningen in de stad Utrecht en in 1774 nog een Warmoesiershof in de Korte Hoendersteeg in Utrecht. Hendrik sterft in 1780 en wordt op 20 september van dat jaar begraven in de Buurkerk. Bij de inschrijving in het begraafboek staat vermeld: "De Heer notaris Hendrik Dons bij de Viebrug, laat na een mondige dogter. is gezonken". Hendrik is dus getrouwd geweest, het is voor als nog onbekend met wie. Zoals hierboven vermeld, wordt in 1767 door Hendrik Dons zijn buitenplaats Leeuwesteyn bestaande uit "huyzinge en hofstede c.a., tuynen, huysmans- en tuynmanswoningen, boomgaard, bouw- en weylanden, groot 19 mergen 162 roeden" aan de Vleutensedijk en Vleutense Vaert verkocht aan Arien Reyniersz de Nulck. Veel is er niet bekend over deze Ary of Arien. In 1764 wordt hij door zijn neef Pieter Nulck, bij wie hij in huis woont, als universele erfgenaam aangewezen. Ary is nooit getrouwd en in 1799 besluit hij om zijn testament op te stellen, waarbij hij Eva van Breevelt, dochter van zijn zus Maria de Nulck, als universele erfgenaam aanwijst. Zijn zus is getrouwd met Aalbertus van Breevelt. Een jaar later wordt de buitenplaats verhuurd aan Maria de Neufville. Maria woonde voorheen in de zomermaanden op Donkervliet en in de wintermaanden in de stad Utrecht. Door het overlijden van haar zus Anna in 1766 kan ze het op Donkervlet niet meer uithouden en zocht naar een ander buiten om te wonen. Ze woonde samen met haar nicht Maria Petronella de Neuville op Leeuwesteyn, dat in die tijd bestond uit "een herenhuis met tuuinmanswoning, een plein beplant met linden en iepebomen, een moestuin en een Franse tuin tot aan de lange vijver". Bij de huur was inbegrepen: "twee ledecanten mette behangsels op de boven voor en agter camer, ook de kast op de boven voorkamer, de marmore tafel mette gesnede voet, en het grote spiegel daer boven mette groote plaet in de beneden agterkamer, de kapstocken en plankjes daer boven en in de kleerkast, de bierstelling in de kelder". De huurder mocht ook nog de vruchten plukken van de drie notenbomen voor de woning van de boer en van een zure en twee zoete appelbomen. Zij woonden er tot 1773 In 1786 vindt er een openbare verkoping plaats van "heerehuyzinge en hofstede, tuynen, huysmans- en tuynmanswooningen, boomgaard, wey- en bouwlanden, tezaamen groot 19 mergen 162 roeden, waaronder land met steenaarde", gelegen langs de Vleutensedyk en Vleutense Vaart in het gerecht Hoogeweyde met de naam Leeuwestein, belendingen zijn: aan de achterzijde de Goudsendyk, ten oosten NN de Ridder en ten westen Roomsch Catholyke Armen te Utrecht en de Cauhornsedyk de verkoper is Arien Reyniersz de Nulck en de nieuwe eigenaar wordt Willem Voorsteeg. In 1792 wordt de "boerewoninge met 18 mergen zo boomgaard, wey- als bouland" verhuurt door Willem Voorsteegh aan Hendrik van den Berg. In 1803 werd "boerewoninge met agterhuis met 17 mergen zo wey- als bouwland en daghuurderswooninge, behorende tot de plaatse Leeuwesteyn" verhuurt door Willem Voornbergh aan Aart Hendrikse van den Bergh. In 1825 sterft Willem Voorsteegh en zijn weduwe, Catharina Margaretha den Hengst, blijft eigenaresse van Leeuwesteyn. Bij zijn sterven woont het echtpaar in een huis aan de Nieuwe Gracht in Utrecht, wijk A nr. 895. Uit de kadastrale kaart uit 1832 blijkt dat zijn weduwe eigenaar is van Leeuwesteyn. Op deze kaart zien we onder andere een omgracht eiland en nog een deel van een gracht. In 1836 moest het huis wijken voor een verffabriek. In de stad Utrecht zelf stond ook een huis met de naam Leeuwesteyn. We komen dit huis tegen in een koopakte uit 1707: Dan wordt een "huysinge en erve" gekocht door Pieter van Wieringen van Zybregta van Weede. Dit huis stond langs de Oudegracht tusschen de kraen en de stadtsplaetze. Bij de opgravingen in 2015 werd o.a. een hangertje en vele andere vondsten gedaan. Van de gevonden funderingen wordt vermoed dat ze van een theehuis zijn, maar ik betwijfel dat. Door de dikte van de funderingen heeft het gebowu waarschijnlijk meet dan één verdieping geteld. Aan de hand van dit gegeven en de gegevens uit akten en op de Kadastrale Kaart uit 1832, vermoed ik zelf dat het hier om de buitenplaats gaat. De overige bebouwing op de Kadastrale Kaart vormen dan de in de verhuurakte uit 1803 genoemde “boerewoninge met agterhuis en daghuurderswooninge”. Ik hoop dat het RAAP-rapport dat tegen het einde van dit jaar zal uitkomen, meer gegevens hierover bevat.
Bewoners	rond 1600 Willem van Leeuwen 1651 - 1663 Albert Proeys 1666 Dirck Henrixss - na 1706 Gerard van Rossem, heer van Vuylcoop na 1706 - 1721 Pieter Haack de Jong getrouwd 1685: Anna Maria van Weede, Vrouwe van Dijkveld en Ratelis getrouwd 1706: Anna Gasparsd. Schadé van Westrum, Vrouwe van Tull en 't Waal dochter van Gasper Schadé, heer van Tull en 't Wael, deken van Oudmunster 1721 Anna Gasparsd. Schadé van Westrum, Vrouwe van Tull en 't Waal (weduwe) 1721 - 1737 Diderick van Romond (koop) 1737 - 1739 zes onmondige kinderen van Romond 1739 - 1767 Hendrik Dons (koop) 1767 - 1786 Arien Reyniers de Nulek (koop) 1786 - 1825 Willem Voorsteegh (koop) 1825 Catharina Margaretha den Hengst (weduwe) 1838 verffabriek
Huidige doeleinden	Van het huis is niets meer terug te vinden.
Opengesteld	n.v.t.
Foto's	Diederik van Romond, eigenaar van Leeuwesteyn in de 18e eeuw. Detail kadastrale Kaart 1832, met daarop een huis op een eiland, ten zuiden daarvan een gracht en in het bos rechts stond nog een huisje. Detail van kaart door C. Specht uit 1696 Gevonden hangertje en andere vondsten tijdens opgravingen in 2015
Bronnen	Tekst: internet Maria de Neufville, Verhaal van myn droevig leeven, editie Tony Lindijer Website van Het Utrechts Archief Afb. en foto's: Uit eigen archief