Kersbergen

Ligging	In Zeist, langs de Utrechtse Straatweg, tegenover de Oude Hervormde Kerk.
Andere benamingen	Carsbergen
Ontstaan	Kersbergen is in de tweede helft van de 14e eeuw gebouwd.
Geschiedenis	Van oorsprong was Kersbergen een leen van de heren van Abcoude. Tussen 1392 en 1418 heeft de toenmalige leenman het kasteel van zijn leenheer gekocht, waarschijnlijk door de voor die tijd gangbare prijs van 1/3 van de geschatte waarde van het leen. Daarmee werd Kersbergen een vrij eigen goed. Op 27 juli 1418 gaat het kasteel over in handen van Johan van Rynesse van Rijnouwen. In dat jaar wordt Kersbergen omschreven als 'huis, hofstede en singel, met 5 morgen 4 hont lant en 12 roeden wetering'. In 1498 kwam het landgoed door huwelijk terecht bij Dirk van Zuilen van Harmelen, die getrouwd was met Maria van Renesse van Zeist. In 1538 is het in bezit van Hermen van Heemskerk, maar toen het later door de Staten als riddermatig werd erkend, was het weer in bezit van de familie Zuilen. Kersbergen was een statig huis, dat aan één zijde werd begrensd door een zware toren, die echter niet boven het huis uitstak. Via een sierlijk ijzeren hek en over een stenen brug kwam men op het voorplein. In 1592 vermaakt Gijsberta van Zuilen van Harmelen het kasteel aan haar neef Frederik van Baexen, heer van Koningsvrij, die van 1610 tot 1618 in de Utrechtse ridderschap werd beschreven. Ewoud van Baexen die in 1629 onder de edelen van 't Sticht was opgenomen, liet bij zijn dood in 1644 de bezitting na aan zijn zuster, die met Koenraad Borre van Amerongen, heer van Zandbergen, getrouwd was. Wilhelmina Borre van Amerongen, dochter van diens kleinzoon Willem, werd op 5 augustus 1718 bezitster. Vervolgens kwam het weer in bezit van de familie baron Stoet van Warmenlo, omdat jonker Arend getrouwd was met jonkvrouw Florentine W. Borre van Amerongen. Het landgoed bleef gedurende honderd jaar in bezit van deze overijsselse ridders. In 1854 wordt het gekocht door mr. Josua van Eik, die het vroegere uiterlijk die Kersbergen nog had in de ronde toren en gebouwvorm weg nam en er de vorm van een gewoon, vierkant, modern landhuis aan gaf. Het renaissance poortje met het jaartal 1633 werd door Josua van Eik voor de keukeningang geplaatst. In 1885 stierven meneer en mevrouw van Eik en via testamentaire beschikking kwam het in handen van de familie Crommelin. Tot 1927 bleef het in bezit van deze familie. In de zomer van 1900 kreeg Kersbergen landelijke bekendheid, doordat op 15 en 16 augustus Zeist overspoeld werd door muziekliefhebbers uit het gehele land. In totaal gaven 65 fanfares en harmonieën uitvoeringen op het terrein van Kersbergen. Daarbij waren 1800 muzikanten betrokken. Ruim 10.000 mensen bezochten toen Zeist, terwijl er in de gemeente maar 8000 mensen woonden. De organisatie van het muziekspectakel was in handen van de Zeister Harmonie Muziekgezelschap. De prijsuitreiking werd gedaan door Koningin Wilhelmina. Twee jaar later werd het landhuis opnieuw door een lid van het koningshuis bezocht. Koningin-moeder Emma opende een tentoonstelling van vruchten, bloemen en planten. De toegangskaarten stegen die dag aanzienlijk in prijs. Daarna was het gedaan met de glorietijd van Kersbergen. In 1927 kwam het in handen van de NV Park Kersbergen, die het voor 340.000 gulden kocht van de familie Crommelin. Het huis en de tuin werden in 1935 met de grond gelijk gemaakt om er een villapark van te maken. Alleen het renaissance poortje overleefde deze sloop.
Bewoners	1418 Johan van Rynesse van Rijnouwen 1498 Dirk van Zuilen van Harmelen 1538 Hermen van Heemskerk - 1592 Gijsberta van Zuilen van Harmelen 1592 - 1610 Frederik van Baexen 1629 - 1644 Ewoud van Baexen 1644 Koenraad Borre van Amerongen -1718 Willem Borre van Amerongen 1718 Wilhelmina Borre van Amerongen ca 1754 jonker Arend baron Stoet van Warmenlo 1854 mr. Josua van Eik 1885 - 1927 familie Crommelin
Huidige doeleinden	Een aantal bomen uit het park zijn bewaard gebleven en het renaissance-poortje uit 1663. Dit poortje is later verplaatst naar de Utrechtse weg, waar het nu nog staat tussen de buitenplaatsen Ma Retraite en Veldheim.
Opengesteld	Het poortje is goed te zien vanaf de weg.
Foto's
Bronnen	Tekst: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht Kranteartikel begin jaren 90 door D. van Ballegooijen Het dorp Zeist, 1980 Afb. 1: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht Foto 1: Peter van der Wielen Foto 2: Peter de la Mar Afb. 2: Hans van Osch Afb. 3: Voormalige website van de "Stichting De Driewerf"