| Ligging | Deze buitenplaats lag in het gerecht "Hoge Weyde" net ten oosten van het Amsterdam-Rijn kanaal. De huislocatie ligt nu op het parkeertterein bij Douwe-Egberts, terwijl het kanaal het zuidelijke grondgebied van het buiten nu doorkruist. |
| Ontstaan | Het is tot nu toe onbekend wanneer het huis gebouwd is. De oudste vermelding dateert van 1724. |
| Geschiedenis |
Voor de eerste keer dat Elsenburgh voorkomt in akten is op 7 februari 1724. Op die
dag wordt door Willem Bom en Ysaacq Jacob Bom de "huysinge en hoffstede met vyff
mergen boomgaert en bouwland", in het Gerecht Hogeweyde met de naam
Elsenburgh verhuurt aan Gerrit van den Achtersloot. Bovendien wordt er ook nog drie
mergen weyland, in het Gerecht Hogeweyde en vier mergen wey- en hoyland in het
Gerecht Lageweyde verhuurt. Uit de akte blijkt dat deze zeven morgen onderverhuurd
worden en zijn in feite respectievelijk eigendom van de domheer NN de Beer en De
Ridderschap van de Provincie Utrecht. (U118a005, aktenr. 282) Willem en Ysaacq zijn volle neven: Willem Bom is een zoon van Matheus Bom en Janneken Valck en Ysaacq Jacob Bom een zoon van Jacobus Bom en Sara van Paddenborgh. Matheus en Jacobus zijn zonen van Joost Hendricksen Bom en Anthonetta Morboy. De eigendomsgeschiedenis is niet te herleiden voor 1724. Wiilem Bom trouwt met Cornelia Navogé, maar sterft eind 1726 of begin 1727, want op 19 februari 1727, worden deze drie onroerende zaken opnieuw verhuurt. Nu is de verhuurster Cornelia Navogé, die dan weduwe van Willem Bom is, de huurder is Ari(en) Jansen Wilschud. (U169a002, aktenr. 235) Cornelia hertrouwt met Nathanael van Es en door hem wordt op 25 oktober 1732 de huur met Arien Wilschud verlengd. (U174a004, aktenr. 89) Elsenburg vererft op de dochter Johanna van Willem Bom en Cornelia Navogé. Zij trouwt op 6 november 1735 te Utrecht met Wouter van Troostwyk, waarmee het huis in die familie komt. Op 30 december van 1740 verhuurt Wouter van Trooswyk "1/2 mergen warmoesiersland" aan Christoffel Kuyper, waarbij niet vermeld wordt dat Wouter eigenaar van het ernaast gelegen Elsenburg is, maar wordt als belending genoemd. voor: Elsenburg, in het Gerecht Hoge Weyde (U169a008, aktenr. 127). Eigenaresse Johanna Bom sterft op 7 november 1746, waarmee Elsenburg definitief in bezit komt van Wouter. Wouter is koopman en hertrouwt op 4 mei 1750 te Ammerstol met Johanna Dolphina Paets, die een dochter is van Adriaen Paets en Elizabeth Cornelia Crockceus. Net voor zijn huwelijk, op 9 april 1750, vindt er een scheiding plaats van de bezittingen van Wouter. Er wordt vastgelegd wat er naar zijn onmondige zoon Hendrik van Troostwyk gaat, waarbij Ottho van Rees, "bedienaer des goddelyken woords tot Ammerstol" als voogd optreedt: Hendrik krijgt de "hofstede c.a., groot 5 mergen; ontrent Huyse Leuwesteyn" in het Gerecht Hogeweyde, met de naam Elsenburgh; "12 mergen wey en bouwland aan de Vleutensendyk, tegenover hofstede Leuwesteyn, 5 mergen weyland aan de Diefdyk, 12 mergen weyland en bosch; 5 mergen weyland; hof groot 60 roeden met speelhuys; hoff groot 269 roeden; aen de linkerhand in de Nagtegaelsteeg van de Maliebaen; huysinge c.a.; Oudegraft, tusschen de Geertebrugh en Volderbrugh". Vervolgens komen we Elsenburg in twee belendingen tegen: In een akte van scheiding van 30 mei 1755 wordt gesproken over "4 mergen weyland", belending aan de noordzijde de "Vleutense Dyk, by Jaffa" en "3 1/2 mergen weyland", dat ook grenst "aan de hoffstede Jaffa" in het Gerecht Lageweyde, niet verre van Elsenburg. (U217a004) en in een akte van 28 juni 1759 komen we weer die "3 1/2 mergen weyland; belendende aan de noordzijde door de Vleutensendyk, niet verre van hofsteede Elsenburg". (U205a014) Wouter In een akte van 12 november 1762 vindt de scheiding plaats van de boedel van Johanna Dolphina Paets, sinds 1 juni 1761 weduwe van Wouter van Troostwyk. De verdeling vindt plaats tussen hun zoon Hendrik van Troostwyk, van beroep: "proponent in de heylige godgeleerdheyd" en de erven van Johanna Bom (Wouter's eerste vrouw). Hendrik krijgt de "plaisierplaatse met 4 mergen lands" aan de Vleutensewetering met als belending achter: den Agterdyk in het gerecht "Hoogeweyde en Lageweyde" met de naam Elsenburg en 12 mergen soo wey als bouwland aan de Vleutensendyk. (U205a017, aktenr 124) Hendrik is 24 jaar oud als hij Elsenburg erft en wordt begin 1764 predikant te Lopik en Cabauw, waar hij zijn vrouw, Catharina Brink, leert kennen. Ze gaan in Lopik in ondertrouw en omdat zij uit Utrecht komt, trouwen ze aldaar op 28 juli 1766. Op 1 februari 1768 sterft Hendrik van Troostwijk, zonder nakomelingen op 29-jarige leeftijd. Zijn weduwe hertrouwt in datzelfde jaar nog met Gosiunus 't Hooft te Lopik. We komen in 1779 nog wel de volgende belending tegen, maar verder is het onduidelijk wat er tot 1800 met Elsenburg geberd is: In een akte van 25 oktober 1779 wordt er een scheiding geregeld van de boedel van Petronella Grypestyn en Jan Ruysch. Er wordt gesproken over "8 mergen weyland" met als oostwaardse belending "hofsteede de Elsenburg". (U205a031, aktenr. 70) Op 11 oktober 1800 vindt er een openbare verkoping plaats van Elsenburg uit de boedel van Herbert Jan Bosch, die op 4 augustus begraven werd in Utrecht. Als executeurs testamentair treden Johannes Gerardus Dadelbeek en Henricus van der Burgh op. Het is mij (KBR) volledig onduidelijk hoe Elsenburg in bezit is gekomen van Herbert Jan. In elk geval wordt dan "de buitenplaats, huizinge c.a., overdekte kolfbaan, moestuin, boomgaard en bouwland, samen 5 mergen" gekocht door P.J. Kipp. De belendingen zijn aan de zuidzijde de Vleutensewetering, aan de achterzijde de Agterdyk, aan de oostzijde, land dat eigendom is van het pestgasthuis te Utrecht en aan de westzijde weduwe NN Koppers, in het gerecht Hooge en Laage Weyde, naam Elzenburgh". (U256c038) Vier jaar later, op 9 januari 1804 schenkt Jan Pieter Kipp, wonende te Utrecht, aan zijn zoon Pieter Jakob Kipp, de helft van buytenplaats met huyzinge, stallinge c.a., in het gerecht Catharynen en Lynpad met de naam Elsenburg. Deze buitenplaats was door vader en zoon aangekocht van N.N. Bosch, medicine doctor. (U260a014, aktenr. 4) Volgens de Kadastrale kaart uit 1832 is Elsenburg in bezit van de weduwe van Pieter Jacob Kipp, met de vermelding dat ze renteniersche is. |
| Eigenaars |
1724 Willem Bom en Ysaacq Jacob Bom (broers) - ca 1727 Willem Bom, getrouwd met Cornelia Navogé 1727 - ca 1735 Cornelia Navogé (weduwe), hertrouwd met Nathanael van Es ca 1735 - 1746 Johanna Bom, getrouwd met Wouter van Troostwyk 1746 - 1761 Wouter van Troostwyk, hertrouwd met Johanna Dolphina Paets 1761 - 1762 Johanna Dolphina Paets (weduwe) 1762 - 1768 Hendrik van Troostwyk, getrouwd met Catharina Brink 1768 Catharina Brink, hertrouwd met Gosiunus 't Hooft - 1800 Herbert Jan Bosch 1800 - 1804 Jan Pieter Kipp 1804 - 1812 Pieter Jacob Kipp, getrouwd met Herberta Elisabeth Schermaat 1812 - 1833 Herberta Elisabeth Schermaat (weduwe) |
| Huidige doeleinden | Van het huis is niets meer terug te vinden. |
| Opengesteld | n.v.t. |
| Foto's | |
| Bronnen |
Tekst: internet Afb. en foto's: Uit eigen archief |