Ligging |
De buitenplaats De Breul ligt in de gemeente Zeist, Driebergseweg nr. 17.
![]() |
Ontstaan | De naam De Breul wordt voor het eerst vermeld in 1413. De naam is een verbastering van broekland: broedei, broyel, breudell en zelfs bruijell. |
Geschiedenis |
De oudst bekende officiële vermelding van De Breul is een document, dat als datum 15
april 1413 draagt. Het landgoed was een ambachtsheerlijkheid van Johan, Heer van
Egmond en IJsselstein, die het in dat jaar aan zijn bastaardbroeder Willem beleent.
Of het toen al bewoond werd en door wie, is onbekend. Pas in 1472 wordt een zekere
Dirck Willems genoemd, die 'opten goede genaempt ten Broedei' woonde. De
ambachtsheerlijkheid was in die tijd leenroerig goed van Bertelmeiis van den Waell,
die het bij successie in 1470 van zijn vader Derick van den Waell, burger te Utrecht,
overnam. Tot 1640 bleef de Breul in deze familie. Er stonden toen drie hofsteden
op. Lang bleef de leenroerige heerlijkheid eigendom van de baronie IJsselstein en vanaf 1551 van de Oranjes door het huwelijk van Anna van Buren, barones van IJsselstein, met Willem van Oranje. Vanaf mei 1793 werd het landgoed bewoond door het echtpaar Jan van Eyck en Maria Vinkenbrink, terwijl in 1795, tijdens de Franse revolutie, de baronie geconfisqueerd wordt en in 1798 als domeingoed nationaal eigendom. De Breul wordt echt een buitenplaats, als de Utrechtse bankier mr. Jan Kol langs de Driebergseweg op de grens van Zeist in 1832 een stuk grond van zo'n 86 ha koopt, waarop een huis en een schuur met een erf staan. J.D. Zocher jr. wordt verzocht een landschapstuin om het huis aan te leggen. Het park heeft in de loop der jaren geen ingrijpende veranderingen ondergaan. De slingervijver, die links om het huis naar de voorkant loopt, is er nog altijd. Evenals de boogbrug, die de oprijlaan met het voorplein verbindt en het aanzien heeft van een romeins aquaduct. In 1849 wordt de buitenplaats gekocht door Jhr. Francois van den Bosch, rentenier in Zeist, die er tot 1881 heeft gewoond. Twee jaar later werd De Breul verkocht aan mevr. de wed. Ludovica Dorrepaal-Manuel, die in Semarang op Java woonde. Het moet er toen nogal vervallen uitgezien hebben, want in 1886 hoefde er geen belasting meer over betaald te worden. De volgende eigenaar, de heer P.M.I.L.F.X. Vercruyssen, grondeigenaar te Kortrijk, liet het huis opknappen en verbouwen in een classicistische stijl. Daarna wordt het huis nog 2 keer verbouwd. Eerst in 1913 door Pieter Reineke, directeur van een handelsvereniging in Hilversum, die toen net een jaar eigenaar was, en nogmaals in 1932 op initiatief van de Amsterdamse bankier S.P.D. May, waarbij het zijn huidige vorm kreeg. In dat jaar gaf hij aan de landhuisspecialist W. Hanrath uit Zeist de opdracht het huis te restaureren en er een derde verdieping aan toe te voegen en het geheel van grote roedenschuiframen te voorzien. De pleisterlaag verdween van de gevels en de bakstenen kwamen weer te voorschijn. De heer May, van Duits-Joodse afkomst, was voor de Tweede Wereldoorlog directielid van de Amsterdamse Lippmann & Rosenthal Bank. Heel veel vermogende Joden hadden hun kapitaal aan deze bank toevertrouwd. Na de Duitse overval in mei 1940 heeft de familie May zelfmoord gepleegd om uit de handen van de Duitsers te blijven. Gedurende de bezettingsjaren 1940 - 1945 namen de Duitsers intrek in het huis en na de oorlog, in 1946, werd het gekocht door de St. Willibrordus Stichting te Amsterdam en werd het een jongensinternaat, waarbij een schoolcomplex gebouwd werd voor middelbaar onderwijs. Later is deze R.K. onderwijsinstelling verplaatst naar een ander deel van het terrein en doen Huize De Breul en omliggende gebouwen nu dienst als kantoorruimten en een school voor filosofie. Tenslotte werd in november 1993 het landgoed De Breul aangekocht door Het Utrechts Landschap. Achter het landhuis bevindt zich een kantorencomplex (de zogenaamde "groentetuin") waarin o.a. het bedrijf Haygroup BV gevestigd is. |
Bewoners |
1793 echtpaar Jan van Eyck en Maria Vinkenbrink 1832 - 1849 mr. Jan Kol 1849 - 1883 Jhr. Francois van den Bosch 1883 mevr. de wed. Ludovica Dorrepaal-Manuel - 1912 de heer P.M.I.L.F.X. Vercruyssen 1912 - 1916 Pieter Reineke 1916 - 1940 S.P.D. May 1946 St. Willibrordus Stichting 1993 Het Utrechts Landschap |
Huidige doeleinden | Het huis is in gebruik als kantorencomplex. |
Opengesteld | Het huis is niet toegankelijk. |
Foto's |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Bronnen |
Tekst: Kastelen en buitenplaatsen op en om de Utrechtse heuvelrug, 1996 de heer B. Vink Tzn. Foto 2: Caroline Raat Foto 1: Peter van der Wielen Foto 4 t/m 11: Archief van de heer E. Tiele Afb. 1: archief van J. Leemburg |