Beverweerd

Ligging	Ligt ongeveer 1 km ten noordoosten van Werkhoven aan de Bevertweertseweg in de gemeente Bunnik.
Andere benamingen	Beverwerde
Ontstaan	In 1274 worden de oudst bekende bewoners genoemd: ridder Zweder van Zuylen en zijn vrouw Hillegonda van de Velde, vrouwe van Beverweerd.
Geschiedenis	De oudst bekende bewoner, Zweder van Zuylen, behoort tot de groep, die de elect-bisschop Jan van Nassau steunt. Gijsbrecht IV van Amstel doet in 1274 een inval in Utrecht en de bisschop ziet zich genoodzaakt te vluchten. Zweder blijft fungeren als maarschalk van de bisschop. In het geheim belooft hij in 1278 Floris V van Holland te steunen bij het heroveren van Utrecht. Deze actie lukt en de bisschop mag weer terug naar Utrecht. In 1283 sterft Steven van Wiltenburg; hij is de vader van Zweder. Na die tijd verblijft Zweder vaak bij zijn moeder op het kasteel Wiltenburg (bij Wassenaar?) en noemt zich daarom ook vaak Zweder van Wiltenburg. Uiteindelijk wordt in 1290 de bisschop afgezet en Zweder richt zich op Holland. Een jaar later wordt Jan van Sierck de nieuwe bisschop, die in 1296, wordt overgeplaatst en er komt weer een nieuwe bisschop: Willem Berthout. Hij is blijkbaar een krachtig persoon, want hij laat alle Hollands-gezinden uit Utrecht zetten. Zweder verlaat ook de stad Utrecht en gaat op Beverweerd wonen. Na het overlijden van zijn vrouw Hillegonda, wordt Zweder echter door de bisschop niet beleend met Beverweerd, maar wel een familielid van zijn vrouw: Nicolaas van de Velde. Naast het kasteel wordt hij beleend met 40 morgen grond. Zweder blijft wel op het kasteel wonen tot zijn dood in 1304. De 2e vrouw van Zweder, Bertha van Brakel, die zich na de dood van haar man, Bertha van Zuylen van Beverweerd noemt, hertrouwt met Gijsbrecht van Ruwiel. Nog steeds blijft de familie Van de Velde leenheer van Beverweerd. Na de dood van Nicolaas, wordt zijn zoon Gerrit van de Velde op 6 mei 1307 leenheer. Bertha en Gijsbert krijgen een dochter Machteld. Zij trouwde met Otto van IJsselstein. Als Otto in 1354 sterft, hertrouwt ze met Zweder van Vianen. Hiermee komt Beverweerd tot 1502 in het geslacht van Vianen. Als in 1502 de erfdochter Johanna van Vianen sterft, erft haar zoon Daniël van Bouchout het kasteel. Na de dood van Daniël wordt erfdochter Maria van Bouchout de nieuwe eigenaresse. Zij trouwt met Hugo de Lannoy, heer van Roulencourt, lid van de hoge adel. Als zij in 1563 sterft, vererft het kasteel op haar achterkleinzoon Philips Willem van Oranje-Nassau. Hij is de zoon van Willem van Oranje. Willem van Oranje was immers getrouwd met Anna van Buren. Zij was de dochter van Maximiliaan van Egmond, graaf van Buren, die getrouwd is geweest met Françoise de Lannoy, de dochter van de vorige eigenaresse van het kasteel. Ondertussen is Beverweerd in 1536 erkend als ridderhofstad. Als Philips Willem in 1618 kinderloos sterft, wordt na een geschil dat twee jaar duurt, de meer bekende zoon van Willem van Oranje, Maurits, de nieuwe eigenaar. Maurits heeft alleen bastaardzonen en Maurits geeft 7 jaar later Beverweerd aan één van deze zonen: Lodewijk van Nassau. In totaal blijft het kasteel 2 eeuwen in deze tak van de Nassau's, die zich Van Nassau-La-Lecq noemen. Erfdochter Henriëtta Johanna Suzanna Maria van Nassau-La-Lecq trouwt in 1782 Evert Frederik baron van Heeckeren van Enghuizen, waarmee het kasteel naar deze familie over gaat. In 1831 komt het huis in bezit van hun zoon Hendrik Jacob Carel Johan baron van Heeckeren en Enghuizen, die het kasteel en de tuin samen met zijn gefortuneerde vrouw Elise Hope-Williams, tussen 1835 en 1862 grondig laat restaureren in twee afzonderlijke verbouwingen. Na dood van Hendrik in 1862 is via zijn testament bepaald dat zijn kleinzoon Hendrik Carel Johan Walraven baron van Heeckeren, heer van Beverweerd, Odijk en Enghuizen het kasteel erft. Tot 1908 blijft Beverweerd in deze familie. Erfdochter Marguerita Christine van Heeckeren trouwt met Adolph Zeyger graaf van Rechteren Limpurg. Zij hebben een dochter Lutgardis die gehuwd is geweest met Constantin Friedrich graaf van Castell-Castell. Lutgardis verkoopt in 1958 het kasteel met de omringende tuin aan de Stichting voor Quakerscholen in Nederland. De omliggende landerijen blijven bezit van de familie. Na de dood van Lutgardis in 1989 beheert nu haar dochter Odilia Prinzessin Reuss zu Castell-Castell de landerijen. De naam van de school werd in 1971 gewijzigd in 'Beverweert International School', een kostschhool, die in 1997 zijn deuren sloot. Daarna stond het kasteel lange tijd leeg. Begin 2004 werd het kasteel door krakers gekraakt, maar deze zijn door de politie weer verwijderd. In mei 2005 is het landgoed, dat al een tijdje te koop stond, gekocht door de Stichting Philadelphia Vegetarisch Centrum, die vanaf september de nieuwe eigenaar zal zijn. Deze Stichting wil in het kasteel een bejaardentehuis voor vegetarische ouderen vestigen, maar dit mislukt. In mei 2017 wordt het kasteel gekocht voor ruim 4 miljoen euro door Slager en vastgoedondernemer Sjan van Ettekoven.
Bouwgeschiedenis	Het oudste deel van het kasteel is een rechthoekige woontoren uit de 2e helft van de 13e eeuw. Deze toren vormt nu nog het hart van het huidige gebouw. Deze woontoren heeft een oppervlakte van 13,5 x 10,3 m en muren van 1,3 m dik. Bij de bouw van de toren is gebruik gemaakt van zeer grote bakstenen en is er waarschijnlijk in Vlaams verband gemetseld. Slechts aan één zijde is deze woontoren nu nog aan de buitenzijde van het kasteel waarneembaar. In de gevel, waarin deze toren zichtbaar is, is tevens de hoofdingang aangebracht. De toren bestond uit drie verdiepingen: een kelder en twee bouwlagen, en werd gedekt door een zadeldak. De woontoren beschikte over een ommuurde binnenplein. Aan de ommuring werden in de 2e helft van de 13e eeuw, mogelijk nog in opdracht van Zweder van Zuylen een zuidelijke toren (van 7 bij 7m) en een westelijke toren (van 6 bij 6m) toegevoegd. Ook deze torens zijn gebouwd met grote bakstenen en in Vlaams verband. In de 1e helft van de 14e eeuw werd er een nagenoeg vierkant gebouw toegevoegd, dat een verbinding vormde tussen de woontoren en de westelijke toren. In de 15e eeuw is de woontoren verhoogd en voorzien van arkeltorentjes. Rond 1550 (ten tijde van Maria van Bouchout) werd de 14e eeuwse vleugel naar het noordoosten uitgebreid met een lagere vleugel, die doorliep tot langs de noordoostzijde van de woontoren. In de 2e kwart van de 17e eeuw is de oude binnenplaats volgebouwd met een vleugel tussen de twee hoektorens en werd de binnenplaats verlegd naar de zuidoostzijde van de woontoren, door daar een nieuwe ringmuur te bouwen. Beverweerd is vaak verbouwd: de verbindingsvleugel uit de 14e eeuw werd verlaagd; de twee vleugels aan de noordwest en noordoostzijde uit ca 1550 werden juist weer verhoogd. Dit gebeurde voor 1745. Tussen 1835 en 1862 wordt het kasteel twee maal verbouwd. De eerste verbouwing tussen 1835 en 1836 vindt plaats door de vermaarde Utrechtse architect Christiaan Kramm. Het kasteel wordt in neogotische stijl gemoderniseerd en verfraaid in opdracht van het echtpaar Van Heeckeren-Hope. Het middeleeuwse uiterlijk van het kasteel wordt omgevormd in een strak regelmatig landhuis. Om het romantische nog enigszins te behouden worden nep-kantelen toegevoegd. Tussen de beide torens aan de westzijde werd een gietijzeren balkon geplaatst, terwijl aan de zuidzijde een bordestrap aan het kasteel werd toegevoegd. Deze was voorzien van gebogen trapvluchten. Hoe het kasteel er na die verbouwing uitziet, zien we op een anonieme ingekleurde tekening uit 1837. We zien hierop dat het balkon tussen de twee torens er anders uitziet dan tegenwoordig. En er zijn meer verschillen. Tussen 1847 en 1852 wordt er op het terrein een koetshuis gebouwd, waarschijnlijk door architect Eberson. Er wordt er vanuit gegaan dat hij betrokken is geweest bij de tweede verbouwing. Lutgers maakte in 1869 een tekening van het kasteel na deze tweede verbouwing. Het gedaante van het kasteel op deze tekening komt overeen met dehuidige. In 1934 is het kasteel, behalve de noordgevel, van zijn 19e eeuwse pleisterlaag ontdaan, omdat de pleisterlaag in slechte staat verkeerde. De raamkozijnen werden ontdaan van alle verflagen en wit geverfd. In de jaren 1958/9 is het kasteel verbouwd door architect W. van der Horst om het geschikt te maken voor de huisvesting van de Stichting voor Quakerscholen. Kort daarvoor had gravin Lutgardis zu Castell-Castell alle aan het familieverleden herinnerende elementen laten verwijderen. In 2007 wordt het exterieur gerestaureerd. Het wordt zachtgeel gepleisterd met grijze accenten en de ramen worden ossenbloed-rood geschilderd. Voor de ramen bevinden zich Franse balkonhekjes, die geel geverfd worden.
Bewoners	1274 - 1290 Zweder van Zuylen, woont op kasteel tot 1304 1290 - 1307 Nicolaas van de Velde 1307 Gerrit van de Velde Machteld van Ruwiel, getrouwd met Zweder van Vianen 1395 Jan van Vianen Gijsbrecht van Vianen Johanna van Vianen, getrouwd met Johan van Bouchout 1502 Daniel van Bouchout Maria van Bouchout, getrouwd met Hugo de Lannoy heer van Roulencourt 1563 - 1618 Philips Willem van Oranje-Nassau 1620 - 1627 Maurits van Oranje-Nassau 1627 - 1665 Lodewijk van Nassau bastaardzoon van Maurits en Margaretha van Mechelen 1665 - 1685 Maurits van Nassau, heer van Beverweerd 1685 - 1734 Maurtis Lodewijk van Nassau-La-Lecq 1734 Hendrik Carel van Nassau-La-Lecq - 1831 Henrietta Johanna Suzanna Maria van Nassau-La-Lecq, getrouwd met Evert Frederik baron van Heeckeren van Enghuizen 1831 - 1862 Hendrik Jacob Carel Johan, baron van Heeckeren van Enghuizen 1862 Hendrik Carel Johan Walraven baron van Heeckeren, heer van Beverweerd, Odijk en Enghuizen - 1908 Familie van Heeckeren Marguerita Christine van Heeckeren, getrouwd met Adolph Zeyger graaf van Rechteren Limpurg - 1958 Lutgardis van Rechteren Limpurg, gehuwd met Constantin Friedrich graaf van Castell-Castell 1958 Stichting voor Quakerscholen in Nederland 1989 Odilia Prinzessin Reuss zu Castell-Castell 2005 - 2017 Stichting Philadelphia Vegetarisch Centrum 2017 Vastgoedondernemenr S. van Ettekoven
Huidige doeleinden	Het kasteel is sinds 2017 eigendom van Vastgoedondernemenr S. van Ettekoven.
Opengesteld	Het kasteel is niet te bezichtigen.
Foto's
Bronnen	Tekst: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, 1995 J. Romijn, Hart van Nederland, een boek over de stad en de provincie Utrecht, A.W. Bruna & Zoons Uitgeversmij NV te Utrecht, 1950, blz. 436/7 Tijdschrift van de Historische Kring Tussen Rijn en Lek, 2008, nr. 4, blz 110-113 Foto 1 en 3: uit eigen collectie Foto 2 en 4: Peter van der Wielen Foto 5: Gemeente Driebergen Foto 6 en 7: Elbert van Klaveren Foto 8 t/m 11: Fotodienst Utrecht Foto 12: Archief van de heer E. Tiele Foto 13 t/m 15: uit eigen collectie Afb. 1: archief van J. Leemburg Afb. 2: Tijdschrift van de Historische Kring Tussen Rijn en Lek, 2008, nr. 4, blz 110-113 Afb. 3: boek: Provincie Utrecht, 1966 Afb. 4: Kastelengids van Nederland, 1979 Afb. 5 t/m 8: uit eigen collectie