Bergestein

Ligging Lag ten noorden van de Lekdijk en ten westen van Amerongen.


Tekening van Roelant Roghman in 1646/7

Andere benaming Berkesteijn, Huis op den Hoeven
Ontstaan In 1392 wordt Bergestein voor de eerste keer beleend.
Geschiedenis Jan Borre van Amerongen wordt in het hierboven genoemde jaar met Bergestein beleend, dat een leen blijkt te zijn van de Domproosdij. In dat jaar staat er al een 'huus'. In 1403 wordt Jan opgevolgd door zijn zoon Hendrik Borre van Amerongen, die getrouwd was met de weduwe van Tyman Schorre, eigenaar van het kasteel Te Vliet in Lopikerkapel. Het echtpaar kreeg drie kinderen. Hendrik sterft in 1432 en wordt opgevolgd door zijn oudste zoon Johan, die zes jaar later kinderloos sterft. Het huis gaat dan naar zijn jongere broer Peter, die het huis echter niet bewoond. Peter en zijn vrouw Jan Dircksdr van Wely besluiten in 1474 te scheiden en het kasteel komt in handen van de derde zoon van Hendrik Borre, ook Hendrik geheten. Als deze tenslotte ook kinderloos sterft (1490), gaat het leen naar zijn achterneef Claes van Zijll. Hij is een zoon van Tyman Borre van Amerongen, die trouwde met Herman van Zijll.
Claes had blijkbaar geen belangstelling voor het leen, want hij draagt het nog dezelfde dag over aan Margriet Swaning, die gehuwd was met Engelbert van Zuylen van Natewisch. Zij blijft eigenaresse tot 1521; dan draagt zij het huis op aan haar oudste dochter Johanna van Zuylen van Natewisch. Zij trouwde met Frans van Nijenrode, waarmee het kasteel in deze familie kwam. Haar huwelijk bleef kinderloos en na haar overlijden hertrouwde Frans met Catrina Jansdr van Schiedam. Uit dit huwelijk werd een dochter geboren, Anna geheten, die het kasteel in 1547 erfde.
Anna van Nijenrode trouwde met Jan van der Does van Noordwijk, waarmee het kasteel in deze familie komt. Haar kleinzoon Dirk wordt in 1606 beleend met Bergestein. Hij onderhandelt met de Domproost om Bergestein te bevrijden van de leenplicht. In ruil voor zeven morgen land onder Bunnik, wordt Bergestein een vrij goed. Bovendien wordt het kasteel in 1642 door de Staten van Utrecht erkend als ridderhofstad; hierdoor werd de familie Van der Does beschreven in de ridderschap van Utrecht. Na het overlijden van Dirk wordt hij opgevolgd door zijn zoon Jan. Omdat Jan zonder kinderen sterft, vervalt het kasteel na diens overlijden aan de drie kinderen van zijn zus Josina van der Does. Lang blijft het kasteel dan niet meer in de familie Van der Does, want in 1705 wordt besloten Bergestein te verkopen aan Justus Criecx. Van een kasteel is dan geen sprake meer, waarschijnlijk is dit rond 1700 afgebroken.
In 1721 wordt het landgoed gekocht door Frederik Borre van Amerongen. Tot 1755 blijft het in deze familie en het terrein werd in die tijd verhuurd aan een pachter. Florentina Wilhelmina Borre van Amerongen verkoopt Bergestein aan Gijsbert Jan van Hardenbroek. In deze familie blijft het goed tot 1860. Daarna is Bergestein tot in het begin van de 20e eeuw in bezit van de familie du Marchie van Voorthuizen. In 1903 wordt het goed verkocht aan Johannes Damen, waarna er nog verschillende eigenaren volgen.
In de 17e eeuw bestond het kasteel uit een rechthoekig gebouw, voorzien van trapgevels en gedekt door een zadeldak. Het gebouw kende drie verdiepingen en door de aanwezigheid van een venster op kelderniveau, moet er ook nog een kelderverdieping zijn geweest. Aan de linkerkant bevonden zich de restanten van een zijvleugel, die waarschijnlijk pas rond 1600 werd toegevoegd. Aan de andere zijde bevond zich een torenvormige aanbouw met een zadeldak, die haaks op het hoofdgebouw stond. Deze toren was voorzien van een schoorsteen en een toiletuitbouw en heeft waarschijnlijk een woonfunktie gehad. Op de afbeelding uit 1646/7 zien we geen ingang. Deze bevond zich waarschijnlijk aan de achterzijde van het gebouw.
Bewoners 1392 - 1403 Jan Borre van Amerongen
1403 - 1432 Hendrik Borre van Amerongen
1432 - 1438 Johan Borre van Amerongen
1438 - 1474 Peter Borre van Amerongen
1474 - 1490 Hendrik Borre van Amerongen jr
1490 achterneef Claes van Zijll
1490 - 1521 Margriet Swaning, gehuwd met Engelbert van Zuylen van Natewisch
1521 Johanna van Zuylen van Natewisch, gehuwd met Frans van Nijenrode
1547 Anna van Nijenrode, getrouwd met Jan van der Does van Noordwijk
1606 Dirk van der Does
Jan van der Does
- 1705 Drie kinderen van zijn zus Josina van der Does
1705 Justus Criecx
- 1721 Justus Ormea
1721 Frederik Borre van Amerongen
- 1755 Florentina Wilhelmina Borre van Amerongen
1755 Gijsbert Jan van Hardenbroek
- 1860 Familie van Hardenbroek
1860 mr. Evert du Marchie van Voorthuizen
- 1903 Gerard du Marchie van Voorthuizen
1903 Johannes Damen
Huidige doeleinden Op de plaats van het kasteel stond een boerderij met in de gevel een wapen van het kasteel. Deze boerderij werd in 1993 afgebroken. Er werd een nieuw woonhuis gebouwd.
De gracht is aan de zuidzijde nog zichtbaar. Het kasteelterrein is nu boomgaard/weiland.
Opengesteld Het huidige woonhuis is niet toegankelijk.
Foto's
Bronnen Tekst: Kastelen en Ridderhofsteden in Utrecht
Foto: Kasteeltekeningen van Roelant Roghman